Voor alle duidelijkheid. Het gaat hier enkel om de renovaties waarvoor een stedenbouwkundige vergunning is vereist. Voor veel kleinere renovaties, zoals dakisolatie, moet men al jaren geen vergunning meer aanvragen. Dat is wel het geval als bijvoorbeeld de bewoonbare oppervlakte wordt uitgebreid.
Slecht nieuws voor bouw
De daling is niet alleen slecht nieuws voor de bouwsector in Vlaanderen. ‘De dalende trend op het vlak van woningrenovaties helpt niet meteen om het verouderde Vlaamse woningpatrimonium energiezuiniger te krijgen tegen 2050 en onze klimaatdoelstellingen te halen’, stelt Marc Dillen, directeur van de Vlaamse Confederatie Bouw.
Ongeveer 60 procent van de Vlaamse woningen dateren van voor 1970. Deze woningen vergen een grondige aanpak, niet in het minst op het vlak van isolatie.
Om al de Vlaamse woningen tegen 2050 voldoende energiezuinig te krijgen zouden jaarlijks 2,5 procent van de bestaande woningen grondig moeten worden gerenoveerd, ongeveer drie maal meer dan nu.
Huizen duurder
‘De prijzen van bestaande woningen zijn de laatste jaren sterk gestegen, onder meer omdat de kopers zich onvoldoende bewust zijn van de vereiste renovatiekosten en die kosten doorgaans onderschatten’, aldus Dillen.
De VCB gaat ervan uit dat de kopers voor een bestaande woning de juiste prijs zullen betalen zodra zij een beter inzicht in de vereiste renovatiekosten zullen hebben, onder meer door de woningpas en het EPC + die binnenkort in voege treden.
Omdat gezinnen tot het uiterste moeten gaan om een (vaak verouderde) woning te verwerven, hebben ze vaak niet meer de budgettaire ruimte om grondige renovaties te doen.
Minder financiële stimuli
Er zijn ook minder financiële stimuli. Die zijn bij grondige renovaties altijd relatief minder substantieel geweest dan bij kleinere renovaties die zonder vergunning kunnen gebeuren.Ze waren wel mooi meegenomen.
Nog uit te voeren renovatiewerken zijn vandaag ook financieel moeilijker om dragen dan vroeger omdat de banken voor een hypothecaire lening een grotere eigen financiële inbreng opleggen. Vandaar dat momenteel heel wat bestaande woningen worden aangekocht zonder dat de kopers ze nadien grondig renoveren.
Meer appartementen
Ook de sterke ‘appartementisering’ in Vlaanderen speelt een rol. Bij de renovatie van appartementen is er vaak geen vergunning nodig. Bij herontwikkeling van huizen tot appartementen gaat het steeds meer om grotere projecten waarvoor per project maar één vergunning nodig is.
Brussel en Wallonië
Opvallend is dat de langetermijntrend in Vlaanderen voor vergunde renovaties minder gunstig is dan in Wallonië en Brussel.
In Vlaanderen steeg het aantal vergunde renovaties van 13.143 in 1996 naar 19.692 in 2003. Nadien is het aantal vergunningen in Vlaanderen systematisch teruggevallen tot 12.837 in 2017.
In Wallonië was er daarentegen een stijging van 7.868 in 1996 naar 9.854 in 2015. Met 9.349 vergunningen was 2015 het op op drie na beste jaar ooit.
Ook in Brussel is er geen sprake van de terugval van de vergunde renovaties. Het aantal steeg van 960 in 1996 naar 1.757 renovaties in 2017. De voorbije vijf jaar was het aantal vergunde renovaties er vrij stabiel (tussen de 1.750 en 1.850 vergunningen) per jaar.